Spadek po zmarłym krewnym możemy otrzymać dziedzicząc według zasad określonych w Kodeksie cywilnym, bądź też, jeżeli tak chciał spadkodawca, na podstawie testamentu. W tym drugim przypadku nie zawsze krąg spadkobierców będzie tożsamy z kręgiem najbliższych krewnych zmarłego. Jeżeli osoby najbliższe – małżonek, dzieci czy wnuki zmarłego nie żyły z nim w zgodzie albo wyjechały za granicę i nie utrzymywały kontaktu, to mógł on uznać, że spadek powinien przypaść innym osobom, z którymi za życia był blisko. Czy jednak oznacza to, że dzieci, które nie zostały uwzględnione w testamencie, nie odziedziczą niczego po zmarłym ojcu? W przypadku wszelkich wątpliwości dotyczących spadkobrania najlepiej skonsultować się z profesjonalistą. Prawnik dokładnie wytłumaczy, jak wygląda kwestia nabycia spadku w konkretnych okolicznościach, warto jednak znać też ogólne zasady prawa spadkowego.
Czym jest zachowek?
Zachowek to część spadku, która niezależnie od sposobu rozporządzenia majątkiem w testamencie, zawsze przypada określonym członkom najbliższej rodziny zmarłego. Można by pomyśleć, że oznacza to przyznanie spadku osobom, które nie powinny go dostać, gdyż nie życzył sobie tego zmarły. Rolą zachowku jest jednak zabezpieczenie choć w minimalnym stopniu interesów tych, którym spadek należy się z racji ogólnie przyjętych w społeczeństwie norm moralnych i obyczajowych. Ochronie podlega dzięki temu prawo do spadku osób, które w testamencie (bądź też przez wcześniej poczynione darowizny) zostałyby niejako pokrzywdzone rozporządzeniem spadkodawcy.
Jak ustalana jest wartość zachowku?
Zachowek stanowi sumę pieniężną określoną jako ułamek wartości spadku, który przypadłaby danej osobie przy dziedziczeniu ustawowym. Wynosi on odpowiednio: 2/3 udziału w spadku, który otrzymałby z ustawy małoletni zstępny lub krewny trwałe niezdolny do pracy albo 1/2 udziału w spadku w przypadku pozostałych osób uprawnionych do zachowku. Można więc przyjąć, że jest określona kwota, którą najbliżsi krewni zmarłego zawsze otrzymają w spadku – w drodze dziedziczenia albo w drodze zachowku (jeżeli nie zostali uwzględnieni w testamencie w ogóle albo dostali mniej, niż wynosi zachowek).
Komu przysługuje prawo do zachowku?
Krąg osób uprawnionych do zachowku jest wąski i dotyczy on jedynie najbliższych osób zmarłego – jego zstępnych (dzieci, wnuków, ewentualnie prawnuków), małżonka oraz rodziców, jeżeli spadek przypadłaby im z ustawy (spadek ustawowo może przypaść rodzicom dopiero wtedy, gdy zmarły nie pozostawił dzieci). Mogą jednak zdarzyć się też sytuacje, w których osobom tym nie będzie przysługiwało prawo do zachowku z racji tego, że za życia spadkodawcy postępowały wobec niego w niewłaściwy, niemoralny sposób. Tacy krewni mogą zostać wydziedziczeni przez spadkodawcę (o ile istnieje ku temu realny powód, w sytuacjach określonych w ustawie), bądź też uznani za niegodnych dziedziczenia. Wówczas nie należy się im nic, w tym też nie przysługuje prawo do zachowku. Zachowku pozbawiony jest też małżonek, który został uznany za winnego w wytoczonej przez spadkodawcę sprawie o rozwód.
Więcej na temat zachowków przeczytasz na stronie Kancelarii: http://dm-adwokaci.pl/uslugi-adwokackie/prawo-spadkowe/
Jak uzyskać zachowek?
Jeżeli znajdujemy się w sytuacji, w której należy nam się prawo o zachowku, najlepiej udać się do kancelarii prawnej. Adwokat lub radca prawny są odpowiednimi osobami, które wyjaśnią wszelkie wątpliwości prawne i pomogą uzyskać zachowek. W tym celu należy wystąpić z roszczeniem o zapłatę określonej sumy pieniężnej do osób, które dostały spadek na podstawie testamentu albo do tych, którym spadkodawca ofiarował darowiznę. W przypadku, gdy zobowiązany do zapłaty zachowku nie będzie chciał uiścić go dobrowolnie, pozostaje wytoczenie powództwa przed sądem. W postępowaniu sądowym możemy występować samodzielnie, a jeśli nie czujemy się na siłach, może reprezentować nas pełnomocnik (adwokat lub radca prawny).